رشته اتاق عمل یکی دیگر از رشته های علوم پزشکی و پیراپزشکی است که با رتبه متوسط نیز اقدام به پذیرش دانشجو می کند. هر بیمارستان یا مرکز درمانی که دارای اتاق عمل است یک کارشناس اتاق عمل لازم دارد.

دانشجویان اتاق عمل با جدیدترین اصول اتاق عمل و فناوری های نوین جراحی که در جراحی های تخصصی و فوق تخصصی استفاده می شود آشنا می شوند.

این فرد در واقع دستیار پزشک جراح در طی عمل جراحی است و در روند جراحی کمک می کند او اتاق عمل را آماده کرده وسایل جراحی را استریل می کند. در برخی عمل های حساس کارشناس اتاق عمل به بیمار نزدیک نمی شود بلکه فقط ملزومات اتاق عمل را فراهم می کند.

کارشناس اتاق عمل چه وظایفی دارد؟

• یک کارشناس اتاق عمل دستورات کار را از سرپرست دریافت کرده، لوازم و ابزار جراحی را چک می کند و از وجودشان اطمینان پیدا می کند.
• لوازم جراحی را طبق لیست آماده می کند
• او به بیمارانی که باید جراحی شوند اطلاعات لازم داده و برای جراحی آماده می کند
• قبل از شروع عمل دستگاه ها و تجهیزات اتاق عمل را بررسی می کند تا از سالم بودنشان اطمینان حاصل کند و بداند که کارایی لازم را حین عمل خواهند داشت یا نه و در صورت بروز خرابی در هر یک از دستگاه ها آن را گزارش می دهد.
• لوازم و امکانات موردنیاز برای جراحی را بررسی می کند و اگر کمبودی یا نقصی وجود داشت آن را گزارش می دهد.
• وسایل را با روش های مخصوص آن ضدعفونی و استریلیزه می کند
• نمونه های آزمایشگاه را با حفظ مراقبت ویژه، به آزمایشگاه ارسال می کند.
• به پانسمان نهایی و استریل بیمار کمک می کند
• اتاق عمل را به لحاظ روشنایی و درجه حرارت و رطوبت ایمنی و سیستم برق رسانی کنترل می کند.
• بیمار را در پوزیشن صحیحی قرار می دهد
• قبل از جراحی پرونده بیمار را کنترل می کند تا از کامل بودن مدارک پزشکی اطمینان یابد
• به جراح در بند آوردن خونریزی کمک می کند( هموستاز)
• بیماران را به اتاق ریکاوری می برد
• در نهایت از فرآیند جراحی گزارش تهیه می کند

چه کسانی باید رشته اتاق عمل را بخوانند؟

این رشته برای کسانی مناسب است که توانایی جسمانی بالایی دارند و ساعت ها می توانند در جراحی های طولانی بایستند و با هوشیاری تمام تیم جراحی را در فرآیند عمل همراهی کند. فرد باید روحیه مناسب اتاق عمل و تاب آوری لازم را داشته باشد چرا که در اتاق عمل ممکن است صحنه های مختلفی را ببینند.

ممکن است برخی افراد حین عمل جان خود را از دست بدهند. او باید آرامش خود را حفظ کرده و کارایی و دقت عمل و چالاکی خود را از دست ندهد. او باید روحیه کار تیمی بالایی داشته باشد و نیز بتواند به خوبی با بیماران ارتباط بگیرد و به آن ها اطلاعات کافی را بدهد و آن ها را آرام کند.

فرد باید روحیه اتاق عمل را  داشته باشد و از خون  نترسد. او باید مسئولیت پذیری بالایی داشته باشد چرا که با جان انسان ها در ارتباط است و کوچکترین اهمال کاری به قیمت از دست رفتن جان بیمار تمام می شود.

رشته اتاق عمل در چه مراکزی می تواند مشغول به کار شود؟

• بیمارستانهای دولتی
• بیمارستانهای خصوصی
• اورژانس
• ریکاوری
• بخش های مختلف جراحی
• مراکز اندوسکوپی
• رادیولوژی
• درمانگاه

معایب رشته اتاق عمل

به علت سرپا ایستادن های طولانی فرد ممکن است در طی زمان به کمر درد یا آرتروز مبتلا شود، امکان ابتلا به بیماری های واگیردار حین حضور در اتاق عمل هم وجود دارد.

خون ترشحات عفونی و تعریق و برخی عوامل بیماری زا یکی از تهدیدات این شغل است. فرد باید تحمل دیدن خونریزی را داشته باشد.

قبولی در رشته اتاق عمل

رشته اتاق عمل پذیرش بومی استانی دارد و هشتاد درصد قبول شدگان از استان محل اقامت آن هاست و تنها بیست درصد از بقیه استان ها ورودی می گیرد. تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی ۴ الی۵ سال طول می کشد.

هر سال ۶۵  دانشگاه دولتی نزدیک به ۱۴۰۰ نفر را در این رشته دانشجو می پذیرد. در سال های اخیر دانشگاه آزاد تهران، تبریز، ارومیه، مشهد و علی آباد کتول در این رشته دانشجو می پذیرند. شهریه هر ترم دانشگاه آزاد حدود ۴ میلیون تومان است. این رشته در مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشجو می پذیرد.

دروس رشته اتاق عمل

دروس کارشناسی رشته اتاق عمل ۱۳۰ واحد است که  شامل ۲۲ واحد درس عمومی، ۷۴ واحد دروس پایه و تخصصی و ۱۸ واحد کارآموزی و ۱۶ واحد کارآموزی در عرصه می باشد.

این رشته کاردانی ناپیوسته نیز دارد که فرد پس از اتمام کاردانی پس از یادگیری دوره های آموزش های عمومی اتاق عمل می توانند به عنوان فرد سیار و اسکراب مشغول به کار شوند و پس از دو سال این افراد می توانند کم اول جراح شوند. یا با دادن کنکور در پرستاری یا سایر رشته ها به ادامه تحصیل بپردازند.

فارغ التحصیلان پرستاری نیز با گذراندن دوره ۲ ساله می توانند با پست عمل اتاق عمل مشغول به کار شوند.

بازارکار و حقوق رشته اتاق عمل

بازارکار این رشته خوب است چرا که در اتاق عمل دو کارشناس اتاق عمل نیاز است. افرادی که فارغ التحصیل کاردانی هستند.

بسته به این که فرد با چه میزان مهارت و توانمندی وارد این رشته شده یا چقدر سابقه کار دارد حقوق متفاوتی دریافت می کنند. در مراکز دولتی این حقوق از ۲ الی ۵ میلیون توامان است.

کارآموزی اتاق عمل

این رشته نیز مانند اکثر رشته های پیراپزشکی دوره کارآموزی دارد. این رشته ۱۶ واحد کارآموزی با هدف مهارت آموزی و تسلط بر وظایف انجام می شود کارآموزی رشته اتاق عمل به  دو نوع کارآموزی و کارآموزی عرصه ارائه می شود.

کارآموز در طی این مدت نظم و مسئولیت پذیری را تجربه می کند. گاه لازم است کارآموزان در شیفت صبح یا شب حتی روزهای تعطیل هم در مرکز درمانی حضور داشته باشند.

واحدهایی که در دوره کارآموزی گذرانده می شوند شامل دروس زیر است:

• کارآموزی بخش استریل مرکزی
• کارآموزی مهارت های بالینی
• کارآموزی رفتار در اتاق عمل
• کارآموزی روش های احیای قلبی ریوی
• کارآموزی تکنیک اتاق عمل
• کارآموزی اصول و فنون عملکرد فرد سیار
• کارآموزی در اتاق عمل اورژانس
• کارآموزی در اتاق عمل اورژانس
• کارآموزی اصول مراقبت در اتاق بهبودی

طرح اجباری اتاق عمل

فارغ التحصیلان رشته اتاق عمل پس از فارغ التحصیلی ملزم به گذراندن یک طرح اجباری در مناطق محروم هستند که قابل خرید نیست. این طرح برای پسران به عنوان دوره خدمت در نظر گرفته می شود.

ادامه تحصیل در رشته اتاق عمل

رشته اتاق عمل دوره ارشد نیز دارد که ظرفیت پذیرش در آن کم است و افرادی که رشته پرستاری یا هوشبری خوانده اند نیز می توانند تغییر رشته به اتاق عمل داشته باشند.

گرایش های رشته اتاق عمل در مقطع ارشد رشته شامل ارگونومی، اتاق عمل، فیزیولوژی و تکنولوژی گردش خون است.

فارغ التحصیلان اتاق عمل می توانند به رشته های دیگری مانند هندسی پزشکی، ارگونومی، زیست فناوری پزشکی، علوم بهداشتی در تغذیه، فیزیولوژی، ناپپنوتکنولوژی پزشکی، علوم تغذیه، اقتصاد بهداشت،  اپیدمیولوژی، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی و…  تغییر رشته دهند.

دکتری رشته اتاق عمل

اتاق عمل در مقطع دکتری نیز شامل گرایش های زیر است. آموزش پزشکی، علوم اعصاب، علوم بیومدیکال، بهداشت حرفه ای ، علوم تغذیه، فیزیولوژی، مهندسی پزشکی بیوالکتریکی، چزشکی مولکولی، کاردرمانی، نانوفناوری پزشکی، فیزیولوژی ورزشی، بیولوژی تولید مثل، مطالعات اعتیاد، مهندسی بافت است.

سوالات متداول

پذیرش رشته اتاق عمل در خارج از کشور چگونه است؟

در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های از جمله دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا، دانشگاه منچستر در انگلستان، دانشگاه تورنتو در کانادا و چندین دانشگاه برتر دنیا  اقدام به پذیرش رشته اتاق عمل می کنند.

آیا رشته اتاق عمل دوره کارآموزی دارد؟

رشته اتاق عمل در دوره کارشناسی ۱۸ واحد کارآموزی و ۱۶ واحد کارآموزی در عرصه دارد

آیا رشته اتاق عمل طرح اجباری دارد؟

بله فارغ التحصیلان این رشته ملزم به گذراندن ۲ سال طرح اجباری و غیرقابل خرید هستند. این طرح برای پسران خدمت سربازی محسوب می شود.